افزایش شیوع سرطان سینه در زنان
اولین و آخرین درمان دیابت، کنترل وزن و تنظیم سبک زندگی
2 بهمن 1400
وبینار تخصصی مزوتراپی دکتر بهاره صالحی
11 بهمن 1400
سرطان سینه:
سرطان سینه اولین عامل مرگ و میر سرطانی در بین زنان است و با توجه به شایع بودن آن بخصوص در جوانان، شناخت علائم و علل سرطان سینه بسیار ضروری است.
علل سرطان سینه:
سرطان سینه اختلالی است که طی آن سلولهای بافت سینه تغییر میکنند و به طور کلی حاصل یک جهش ژنتیکی در DNA سلول های سینه است که که به دلایل نامشخصی رخ می دهد، این جهش می تواند به صورت یک جهش تصادفی در طول زمان باشد یا بر اثر عوامل محیطی یا سبک زندگی و یا به صورت موروثی باشد
این سلول های غیر طبیعی برای تشکیل تومور به هم می چسبندو زمانی که به نقاط دیگر غیر از سینه نفوذ کنند و یا از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به قسمت های دیگر بدن بروند، تشکیل یک سرطان بدخیم را می دهند
سرطان سینه بیشتر در زنان بالای 50 سال رخ می دهد اما دلیل اصلی آن هنوز مشخص نیست اما می توان با رعایت یک سری از رفتار ها و هنجارهای اجتماعی از بروز آن جلوگیری کرد
با توجه به آمارهای سازمان بهداشت، سالانه بیش از 10هزار نفر در ایران به سرطان سینه مبتلا می شوند و این تعداد سالیانه 5درصد به این آمار افزوده می شود و به طور کلی از هر هشت نفر، یک نفر به سرطان سینه مبتلا می شود. البته خوشبختانه با افزایش آگاهی و غربالگری هایی که سالانه انجام می شود میزان مرگ و میرها بسیار کاهش یافته است.
با توجه به اینکه در سالهای اخیر تحقیقات و بررسی های زیادی روی سرطان سینه صورت گرفته، امید بیماران به درمان افزایش یافته و هر روز درمانی جدید ارائه می شود.
چنانچه زمینه های تشخیص زودهنگام این بیماری فراهم آید و بیماری در همان مراحل اولیه درمان گردد، درمانی بهتر و راحت تر را خواهند داشت.
هر ساله کنگره های بین المللی سرطان سینه برگزار می گردد که محوریت اصلی آن:
- اپیدمیولوژی و عوامل خطر سرطان سینه
- نقش ژنتیک در درمان سرطان سینه
- روشهای نوین تصویربرداری و کاربرد آنها
- پزشکی شخصینگر
- تازههای درمانهای سیستمیک
- جایگاه ایمونوتراپی و سلول درمانی در سرطان سینه
- جراحی سرطان سینه و تکنیکهای بازسازی
- رادیوتراپی و تکنیکهای نوین
- کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان سینه
- کنترل لنف ادم در سرطان سینه
- جذبههای اخلاقی درمان بیماران و پژوهش در پزشکی
- انفورماتیک پزشکی
- نحوه استفاده از دادهها و جاذبههای روانشناختی سرطان سینه
یکی از مهم ترین عواملی که خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد، تغییر در سبک زندگی و داشتن یک زندگی سالم است ولی به طور کلی می توان دو عامل جنسیت (زن) و سن را عامل اصلی سرطان سینه دانست
با وجود اینکه گاهی مردان نیز به سرطان سینه مبتلا می شوند ولی با یک آمارگیری کوچک می توان دریافت که زنان 100درصد بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند . همچنین می توان گفت هر چه سن افراد بالاتر برود احتمال ابتلا به سرطان سینه نیز در فرد افزایش می یابد
از دیگر عوامل می توان به موارد زیر اشاره داشت:
سن شروع قاعدگی و یائسگی
قاعدگی زودرس و یائسگی دیررس، می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. زنانی که زمان اولین پریودشان قبل از ۱۱ سالگی باشد، حدود ۱۵ الی۲۰ درصد بیشتر از کسانی که زمان اولین پریود آنها از ۱۵ سالگی یا بیشتر شروع شود، در معرض خطر هستند.
همچنین یائسگی در سنین بالاتر خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. زنانی که بعد از ۵۵ سالگی یائسه شدهاندحدود ۴۰ درصد بیش از زنانی که در سن ۴۵ سالگی یا کمتر یائسه میشونددر معرض ابتلا به سرطان سینه هستند.
تحقیقات نشان می دهد که ابتلا به این سرطان تا حدی به دلیل هورمون استروژنی است که زنان در معرض آن قرار میگیرند. هرچه زمان یائسگی دیرتر باشد ، بافت سلولی سینه بیشتر در معرض استروژنهای آزاد شده در دوران قاعدگی قرار میگیرد و احتمال خطر ابتلا به سرطان نیز افزایش می یابد
سن اولین بارداری
چنانچه اولین بارداری کامل (چه نوزاد زنده متولد شود و چه نوزاد مرده متولد شود) بالاتر از 35 سالگی باشد خطر ابتلا به سرطان سینه حدودا 40 درصد نسیت به زنانی که اولین بارداری آنها در سنین پایین (بیست سالگی) باشد، بیشتر است.
تحقیقات نشان می دهد که با توجه به این امر که در دوران بارداری سلول های پوشاننده مجاری و غدد شیری به سرعت رشد می کنند و به تکامل می رسند و زنانی که بالاتر از 35 سالگی برای اولین بارداری اقدام می کنند، این تکامل و رشد خیلی دیرتر صورت می گیرد و همان سلول های تکامل نیافته احتمال سرطانی شدن را دارند.
بررسی ها نشان می دهد که تعداد بارداری نیز تاثیر مستقیمی بر احتمال ابتلا به سرطان دارد و هر چه تعداد زایمان بعد از فرزند اول بیشتر باشد، خطر ابتلا را کاهش می دهد. البته برخی از بررسی های بین المللی نیز این را نشان می دهد که زایمان فقط خطر سرطان سینه گیرنده مثبت استروژن را کاهش میدهد و هیچ تاثیری بر خطر سرطان با گیرنده استروژن منفی ندارد در ضمن زنانی که فاصله زایمان آنها با یکدیگر متعادل است، نسبت به زنانی که فاصله زایمان آنها از یکدیگر بسیار زیاد است احتمال ابتلا کمتری دارند.
الکل و سیگار
با توجه به بررسی های صورت گرفته در مورد تاثیرات نوسیدن الکل در افزایش یا کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه، محققین دریافته اند که زنانی که روزانه 2 تا 3 نوشیدنی الکلی مصرف می کنند در مقایسه با زنانی که از نوشیدنی های الکی استفاده نمی کنند 20 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
در همین راستا مطالعات زیادی در مورد ارتباط مصرف سیگار و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه انجام شده که نشان می دهد که مصرف سیگار و قلیان در دوران بلوغ و نوجوانی می تواند حساسیت بافت های سلولی سینه به مواد سرطان زا را بالا ببرد . این تحقیقات نشان می دهد افزایش خطر این نوع سرطان در افرادی که در معرض دود سیگار قرار گرفتهاند بیشتر است و علت آن دود ناشی از سوختن سیگار است که دارای عوامل سرطانزای بیشتری است.
ژنتیک
تحقیقات نشان می دهد 5 تا 10 درصد از سرطان های سینه زمینه ژنتیکی دارند و عموما زنان مبتلا به سرطان سینه، ژن جهش یافته BRCA1 و BRCA2 را دارند که موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان می گردد
ابتلا به سرطان سینه در اقوام و نزدیکان
یکی از مهمترین فاکتورهایی که تاکنون برای ابتلا به سرطان سینه شناخته شده داشتن زمینه های سابقه فامیلی ابتلا به این سرطان است که حدود 5 تا 10 درصد افرادی که دچار سرطان سینه شده اند دارای سابقه ابتلا موروثی هستند. طبق بررسی های انجام شده 16 درصد از زنان مبتلا به سرطان سینه حداقل یکی از بستگان درجه یکشان به سرطان سینه دچار شده اند
مصرف هورمونها
هورمون های استروژن که به طور طبیعی در بدن موجود است و باعث رشد جنسی و عملکرد بهتر در بدن می گردد، چنانچه مقادیر بیشتری در خون وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنان بع از یائسگی را افزایش می دهد.
تحقیقات نشان می دهد که قبل از یائسگی، بیشتر استروژنها در تخمدان و بعد از یائسگی، استروژنها عمدتا از بافت چربی ناشی میشوند.
گاهی هورمون درمانی بعد از یائسگی (استروژن به همراه پروژسترون)، برای تسکین کوتاه مدت علائم یائسگی با تایید سازمانهای غذا و دارو زیر نظر پزشک تجویز می شود
زنان میتوانند سطح استروژن خود را با رعایت موارد زیر کاهش دهند:
- حفظ وزن مناسب بعد از یائسگی
- تحرک بدنی و پرهیز از هورمون درمانی یائسگی ممکن است به کاهش خطر سرطان سینه کمک کند.
آندروژنها (تستوسترون) نیز هورمونهای طبیعی هستند که در رشد جنسی حائز اهمیت هستند و همانند استروژن، مقادیر بیشتر آن در خون خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد
پرولاکتین نیز هورمونی طبیعی در بدن است که در رشد سینه و تولید شیر در دوران شیردهی نقش مهمی دارد. خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که سطح پرولاکتین در آنها بالاتر است، در مقایسه با زنانی که سطح پایینتری دارند، کمی بیشتر است.
همان طور که بررسی ها و مطالعات در سازمان های بهداشتی نشان می دهد ارتباط هورمونهای زنانه با سرطان سینه از چند جهت قابل بررسی است:
- درمانهای جایگزینی هورمونی بعد از یائسگی
- درمانهای هورمونی پس از سرطان سینه
- مصرف هورمونهای زنانه برای جلوگیری از بارداریمصرف داروهای ضدبارداری
توده بدنی وزن BMI
بررسی های انجام شده نشان میدهد بین ایندکس توده بدنی و خطر سرطان سینه ارتباط مستقیمی وجود دارد و اضافه وزن یا چاقی بعد از یائسگی، خطر سرطان سینه را افزایش میدهد
برای افراد ۲۰ سال به بالا، دستههای وضعیت وزن عبارتند از:
ایندکس توده بدنی:
- ۵/۱۸ تا ۹/۲۴ ------- طبیعی
- ۲۵ تا ۹/۲۹ ------- اضافه وزن
- ۳۰ و بالاتر ------- چاق
شیردهی و تراکم بافت سینه
با توجه به بررسی های انجام شده شیردهی می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه، بهویژه سرطان سینه قبل از یائسگی را کاهش دهد. هرچه زمان شیردهی طولانیتر باشد، این اثر محافظتی قویتر خواهد بود، بهویژه اگر این مدت بیشتر از ۶ ماه باشد. البته کم بودن شیر یا ترشح نشدن آن در بعضی خانمها که منجر به کاهش دوران شیردهی به زیر ۶ ماه شده باشد، اثری در بروز سرطان سینه ندارد. اگر سن مادر در زمان شیردهی پایینتر باشد، این اثر محافظتی بیشتر خواهد شد.
تراکم سینه
تراکم سینه معیاری است که برای توصیف نسبت بافتهای مختلف سینههای زن استفاده میشود. این ناحیه سینه و بافت پیوندی دیده شده در ماموگرافی را با ناحیه چربی مقایسه میکند. زنان با تراکم سینه، ۵-۴ برابر بیشتر از زنان با تراکم سینه پایین مبتلا میشوند.
تحقیقات نشان می دهد که زنان با تراکم استخوان بالا در مقایسه با زنانی که تراکم استخوان کم دارند حدود ۶۰ الی۸۰ درصد بیشتر در معرض خطر سرطان سینه هستند که علت آن را می توان همان سطح بالای استروژن در بدن آنها دانست
ورزش (فعالیت بدنی)
با توجه به آخرین بررسی های انجام شده خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که بهطور منظم ورزش میکنند در مقایسه با زنانی که کم تحرک هستند، کمتر است. ورزش منظم خطر ابتلا به سرطان سینه را ۱۰تا۲۰ درصد کاهش میدهد.
در صورت دارا بودن هر یک از عوامل خطر مذکور، بهتر است تحت نظر پزشکتان از برنامههای تشخیص زودرس استفاده کنید.
در معاینه بالینی در صورت وجود هر کدام از علائم زیرحتما به پزشکتان مراجعه کنید:
- برآمدگی یا توده سفت
- تودهای قدیمی که بزرگتر شده است
- گره سفت یا ضخیم شدن داخل سینه یا ناحیه زیربغل
- بزرگ شدن اخیر یکی از سینهها و غیرقرینگی
- تورم، گرما، قرمزی یا تیرگی سینه
- تغییر در اندازه یا شکل سینه
- پوست پرتقالی شدن سینه
- گودی یا پوسته شدن پوست، خارش، زخم پوستهای یا بثورات روی نوک سینه
- کشیده شدن نوک سینه یا سایر قسمتهای سینه به داخل
- ترشحات نوک سینه که بهطور ناگهانی و خودبخودی از یک مجرا و سینه
- شروع درد جدید در یک نقطه که از بین نمیرود
شروع سرطان سینه:
سرطان سینه معمولا در غدد تولید شیر سینه (لوبولها) یا مجاری لولهای شکل که شیر را از لوبول به نوک سینه انتقال میدهند، شروع میشود.
علائم سرطان سینه:
- مهمترین و شایعترین علامت سرطان سینه، احساس تودهای بدون درد در سینه است. این توده سفت با هر سایزی می تواند باشد. در اکثر موارد این توده متحرک نبوده و به بافت یا پوست سینه چسبیده است. اما در حدود ۱۰ درصد موارد ممکن است این توده درد داشته و یا در درصدی از موارد متحرک باشد.
- ترشح از نوک سینه یکی دیگر از علائم سرطان سینه می باشد، اگر این ترشحات به رنگ زرد شفاف، خونی یا خونابه ای و از یک مجرا و از یک سینه باشد، میتواند علامت سرطان سینه باشد.
- ایجاد فرو رفتگی در نوک سینه که از ابتدا نبوده و مخصوصاً اگر در یکی از سینهها باشد. یا زخم نوک سینه به صورت مدتدار که با اگزما تفاوت دارد و بهبود نمی یابد. همچنین توکشیدگی قسمتی از پوست سینه، زخم روی پوست سینه، التهاب و قرمزی و ورم پوست به صورت پوست پرتقالی از علائم دیگر سرطان سینه هستند.
اگر سرطان یک مرحله زودتر تشخیص داده شود به درمان و بهبود بیمار کمک میکند و عاقبت بهتری برای بیمار رقم میزند. برای تشخیص زودرس سرطان سینه، روش غربالگری با ماموگرافی استفاده میشود. ماموگرافی میتواند سرطان سینه را از زمانی که چندین سلول است، تشخیص دهد.
تومورهای سینه :
تومورهای سینه به دو نوع خوش خیم و بد خیم تقسیم می شود.
تومورهای خوش خیم معمولاً خودبهخود از بین میروند و اگر جراحی نشوند عود هم نمیکنند. خوشبختانه این نوع تومورها به بافتهای مجاور و دیگر اعضای بدن هم گسترش نمییابند. یکی از تومورهای خوش خیم فیبروکیستیک است که در اثر واکنش شدید بافت سینه به تغییرات سطح هورمون های تخمدان ایجاد میشود و در زنان 20 تا 50 ساله شایع است. و از شایعترین علامت این نوع تومور درد دورهای سینه ها در مرحله قبل از پریود میباشد و از دیگر علائم آن تغییر در اندازه، ظهور و محوشدن ناگهانی تودههای متعدد است.
نوع دیگر تومورهای خوش خیم سینه فیبرو آدنوم میباشد و در تمام گروههای سنی شایع است، ولی در زنان 20 تا 35 ساله بیشتر بروز میکند و توده سفت با حدود صاف و مشخص است. این تودهها متحرک و 2 تا 3 سانتیمتر قطر دارد و خوش خیم است و نیاز به درمان ندارد.
اما تورم بدخیم، سرطان سینه است و از هر 9 نفر یک نفر به آن مبتلا میشود این تومورها مانند سایر سرطانها از یک سلول شروع شده و به سرعت رشد و تکثیر پیدا میکنند و بافتها و اعضای مجاور را نیز مورد حمله قرار میدهند. به طوری که از طریق خون و لنف در سایر اندامهای بدن منتشر میشوند.
سن و زمان درست ماموگرافی
بافت سینه در زنان زیر ۴۰ سال متراکم است و ماموگرافی نمیتواند ضایعات را بدرستی تشخیص دهد. علاوه بر این بافت سینه در سنین زیر 40 سال به اشعه دستگاه حساس بوده و ممکن است موجب تحریک سلول های سینه شوند. بنابراین بهترین زمان برای انجام ماموگرافی غربالگری سنین بالای ۴۰ سال است در زنان زیر ۴۰ سال برای چکاپ از روشهای دیگر مانند معاینه یا سونوگرافی و امآرآی استفاده میشود.
انجام ماموگرافي از سن 40 سالگي به بعد، معاينات دوره اي، سونوگرافي، ام آر آي سينه و خود مراقبتي زنان از سن 20 سالگي با معاينه توسط خودشان، مي تواند زمينه تشخيص به موقع اين بيماري را فراهم كند.
پیشگیری
- معاینه توسط خود فرد.
- متعادل نگه داشتن وزن بدن.
- استفاده از میوهها و سبزیهای تازه در وعدههای غذایی.
- ورزش و فعالیت بدنی مستمر انجام شود و از کم تحرکی پرهیز گردد.
- در صورت استعمال دخانیات هر چه سریعتر ترک شود.
- در صورت داشتن سابقه خانوادگی مراجعه به پزشک و آزمایشهای اولیه انجام شود.
