با توجه به بررسی های جامعه آماری سازمان بهداشت جهانی و مطالعات صورت گرفته در امریکا ، به طور کلی از از هر 3 مورد شناسایی سرطان در جهان یک مورد به یکی از انواع سرطان پوست مبتلا هستند و همچنین طبق آمار از هر 5 آمریکایی یک نفر در طول عمر خود به نوعی سرطان پوست دچار می شوند . براساس آمارهای ارائه شده از سوی بنیاد سرطان پوست آمریکا، در هر 54 دقیقه یک شخص آمریکایی براثر ابتلا به یکی از انواع حاد سرطان پوست به نام ملانوما جان خود را از دست می دهند.
به همین دلیل آشنایی و آگاهی از نوع سرطان برای همه واجب است.
سرطان پوست بر اثر رشد کنترل نشده سلول های پوستی ایجاد می شود، همچنین عواملی مانند اشعه ماورابنفش نور خورشید، اشعه لامپ های برنزه کننده پوست می تواند موجب تغییر در ژنتیک موجو در هسته های سلول های پوستی گردد. چنانچه سیستم دفاعی بدن و سلول های پوست قدرت کافی برای مقابله با این آسیب ها و رفع آن را نداشته باشند، سلول های پوست به این تغییرات واکنش نشان داده و دچار رشد سریع و مهار نشده سلولی می گردد
عموما این رشد سلولی به صورت خال هایی است که به صورت آنی ظاهر شده و به سرعت رشد پیدا می کنند و یا دچار خونریزی می شود و یا تومور یا زخم هایی که دیر ترمیم هستند و یا بهبود نمی یابند و در صورت عدم رسیدگی و توجه به آن گسترش می یابد و به نقاط دیگر نیز منتقل می گردد.و به عبارتی متاستاز می گردد
به طور کلی سرطان پوست دارای تنوع زیادی است ولی چهار نوع از آنها اهمیت بیشتری دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
1. ملانوما (Melanoma)
این نوع سرطان پوست بیشترین عامل فوت را در بین سرطان های پوست را دارد. این نوع سرطان، معمولا با علائمی همچون تغییر ناگهانی یک خال گوشتی قدیمی یا به وجود آمدن یک خال معمولی و یا بروز سیاهی ناگهانی بر روی پوست ظاهر می شود ولی به طور کلی در هر قسمتی از بدن امکان بروز دارد بخصوص در قسمت هایی از بدن که در معرض آفتاب قرار نمیگرند . ملانوما در انواع رنگ های پوستی رخ می دهد ولی در پوست های تیره تر معمولاً در کف دست یا پا، و یا زیر ناخن ها به وجود می آید
تشخیص به موقع این نوع سرطان بسیار حائز اهمیت است. نکات مهمی در مورد تشخیص به موقع این نوع سرطان وجود دارد که باید به آن توجه داشت:
در صورت مشاهده هر کدام از علائم حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا پروسه درمانی هرچه زودتر آغاز گردد.
2. ضایعات پیش سرطانی موسوم به آکتینیک کراتوزیس (Actinic Keratosis)
این ضایعات که ضایعه ای پیش سرطانی است به صورت نقاط و لکه هایی است که به صورت خشکی پوست بروز می کند و به حالتی است که زبری و شاخی و برجستگی آن کاملا مشهود است.عموما این ضایعات بر اثر آسیب های شدیدی است ناشی از در معرض نور آفتاب قرار گرفتن، برنزه کردن با نور خورشید و یا لامپ های ماورابنفش است به وجود می آید.
چنانچه فرد با علائمی مواجه شد باید به متخصص پوست مراجعه کند، چون عموما این ضایعات به شدت به سمت سرطانی شدن می روند بخصوص افرادی که پوست های روشنی دارند بیشتر در معرض سرطان های پوستی قرار دارند
آکتینیک کراتوزیس یا همان ضایعات پیش سرطانی معمولا در سر و گردن و دست ها ظاهر می شود و سن ابتلا به آن معمولا پس از چهل سالگی است
3. کارسینومای سلول پایه یا BCC (Basal Cell Carcinoma)
یکی از شایع ترین انواع سرطان پوستی است که خوش خیم تر از سرطان ملانوما و SCC است . ازعلائم آن می توان به بروز ضایعات گوشتی با رنگ های مختلف همچون برآمدگی های صدفی شکل، لکهای صورتی رنگ، زخم هایی که بهبود نمی یابند و یا دچار خونریزی می شوند اشاره کرد . با وجود اینکه این نوع سرطان بیشتر در سر و گردن و دست ها رخ می دهد ولی در سایر نقاط بدن همچون سینه و شکم و پاها نیز پیشروی کند
عدم توجه به این علائم و عدم اقدام برای درمان آن می تواند منجر به گستردگی بیش از حد آن و تاثیر بر روی سیستم عصبی و استخوان ها را به دنبال داشته باشد.
4. کارسینومای سلول سنگفرشی SCC (Squamous Cell Carcinoma):
طبق بررسی های آماری انجام شده توسط محققان دومین سرطان پوست شایع در جهان این نوع می باشد و نسبت به BCC خطرناک تر و تهاجمی تر است . در این نوع سرطان ضایعات به شکل توده های قرمز رنگ بروز می کنند که پوسته پوسته می شوند و بهبود نمی یابند و دچار خونریزی می گردند. این ضایعات به شدت مستعد خونریزی هستند و به بافت عمیق تر ی نفوذ می کنند و موجب تغییر شکل ناحیه مورد نظر می گردد.
تشخیص به موقع این نوع سرطان نیز بسیار حائز اهمیت است و به جلوگیری از پیشروی آن کمک شایانی می کند.
یک سری عوامل موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می گردد که می توان به عوامل زیر اشاره داشت:
مرحله و شدت سرطان پوست به این صورت است که پزشک متخصص با توجه به اندازه تومور و گسترش آن به غدد لنفاوی و سایر اندام ها آن را تعیین می کند.
سرطان پوست به دو گروه ملانوما و غیر ملانوما تقسیم می گردد
سرطان های سلول پایه و سلول سنگفرشی
مرحله0: گسترش سلول های غیرطبیعی فراتر از اپیدرم نرود
مرحله1: سرطان به درم گسترش یافته اما بیش از دو سانتی متر نیست
مرحله2: اندازه تومور بیش از دو سانتی متر شده ولی به غدد لنفاوی و مناطق مجاورش سرایت نکرده است
مرحله3: اندازه تومور بیش از سه سانتی متر شده و به استخوان یا بافت مجاور سرایت کرده
مرحله4: اندازه تومور بیش از 3 سانتی متر شده و و سرطان به غدد لنفاوی و استخوان و بافت های مجاور سرایت کرده
مرحله0: غیرتهاجمی است و به زیر اپیدرم نفوذ نکرده
مرحله1: بسیار کوچک است و گاها به لایه درم سرایت کرده
مرحله2: سایز آن بزرگ شده و ضخامتش افزایش یافته و با نشانه هایی همچون پوسته شدن و خونریزی همراه است ولی فراتر از محل اصلی سرایت نداشته
مرحله3: سرطان به غدد لنفاوی و پوست و بافت مجاورش سرایت کرده و متاستاز کرده
مرحله4: پیشرفته ترین مرحله سرطان است که بسیار فراتر از تومور اولیه سرایت داشته و گسترش پیدا کرده و غدد و لنفاوی، سایر اندام ها و بافت های اطرافش را تحت تاثیر قرار می دهد
راه درمانی برای هر شخص با توجه به پیشروی و نوع سرطان متفاوت است ولی به طور کلی وابسته به عوامل تیم مراقبتی و پزشک متخصص یک یا چند روش از روش های زیر را برای درمان سرطان شما در نظر می گیرند
سرما درمانی: رشد با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می شود و با ذوب شدن بافت از بین می رود.
جراحی برش: رشد و برخی از پوست سالم اطراف آن بریده شده است.
جراحی موس: رشد لایه به لایه برداشته می شود و هر لایه زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا زمانی که هیچ سلول غیرطبیعی دیده نشود.
کورتاژ و الکترودسیکیشن: یک تیغه بلند به شکل قاشق برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود و سلول های سرطانی باقیمانده با استفاده از سوزن برقی سوزانده می شوند.
شیمی درمانی: داروها به صورت خوراکی مصرف می شوند، به صورت موضعی استفاده می شوند یا با سوزن یا IV تزریق می شوند تا سلول های سرطانی را از بین ببرند.
فوتودینامیک تراپی: از نور لیزر و داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
تابش: از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
درمان بیولوژیکی: درمان های بیولوژیکی برای تحریک سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با سلول های سرطانی استفاده می شود.
ایمونوتراپی: برای تحریک سیستم ایمنی بدن و از بین بردن سلول های سرطانی، کرم به پوست شما زده می شود.